Halldor Meland - Eit liv i tonar

Halldor Meland (1884-1972) var fremste felespelarens og slåtte

komponisten Hardanger har fostra. Alt i gutungealderen vart hav glad i felespel, nidlydde og saug i seg tonane når bygdespelarar giesta Espe-grendi. A kunna spela på fele måtte vera det gildaste her i verdi, leika det i hugen hans. Så laga han ei fele sjølv. Hine gardsborni sat undrande kring då ho var ferdig og skulle pravast. Og underet skjedde: Tonane kom! 1 12-årsalderen fekk han el retteleg fele. Og no vart det speling for alvor.

Seinare vart Ola Mosafinn læremeisteren hans. Og Halldor møtte Torkjell Haugerud, den han sette høgst av alle spelemennene i samtidi. Dei vart vener og bytte slåttar.

Felespelet i Hardanger låg nede omkring århundreskiftet, men her

hadde vore ein gullalder ein generasjon før. Så gjekk Halldor på leiting etter det gamle spelet, fann halvgløymde slåttar og brot- stykke, lydde seg til kor spelet opphavleg hadde vore - tradisjons berarane hadde ikkje alltid makta å få med beste og vanskelegaste lekkji. Så tok han for seg dei gamle slåttane, lyfte opp brotstykki, skar vekk, bygde ut og arbeidde om. Samstundes fann han si eigi spelform, og komponerte nye slåttar.

I ungdomsåri var han mange sunrar sauegjætar borte på Hardanger- viddi, budde åleine i ei steinbu i Litlos. Då var fela med. Ei rekkje slåttar fekk sine fyrste věk der.

Eg kjende Halldor frå eg var fem-seks år. Stoffet til denne boki

har eg arbeidt med sidan 1956. Stundom møttest me i Kvam, stundom på Espe. Så spela han og fortalde, og eg skreiv. Av og til sende eg han spørjelappar som han svara på. Omsider vart det fleire hundre papirark. Til slutt sette eg dei saman og skøytte på med bygdetradisjon og stoff frå bøker og blad, men passa på at

Halldor kom mest mogeleg til orde sjølv.

Notane er oppskrivne av Eivind Groven, Oddmund Dale, P. Brubakk og P. Brynestad.

Jon Bleie